یکی از سبک های طراحی نما که این روزها خیلی رواج پیدا کرده است، سبک رومی یا کلاسیک می باشد که در معماری بسیار مرسوم شده است. طراحی این نما همانطوری که از نامش مشخص است، الهام گرفته از سبک معماری روم و یونان باستان است و آغاز پیدایش آن نیز از همان زمان می باشد. همانطور که شما هم در بسیاری از نماهای امروز مشاهده کرده اید، در این سبک از معماری ستون های زیادی به کار می رود و بنایی که ساخته می شود دارای عظمت و شکوه چشم نوازی می باشد. در این مطلب ابتدا به طور کامل به تاریخچه ای در مورد پیدایش نمای رومی در روم و یونان باستان می پردازیم و سپس به بررسی دلایل محبوبیت این نما در کشور و انواع روش های ساختی که برای این نما به کار می رود می پردازیم و این نما را از تمامی جوانب آن مورد بررسی قرار می دهیم.

نمای رومی چیست؟

برای شما هم پیش آمده که با قدم زدن در سطح شهر  نمای بعضی از ساختمان ها نظرتان را جلب کند و این جلب توجه صرفا به خاطر ابهت و عظمتی باشد که نمای آن بنا در نگاه شما ایجاد می کند و حتی در برخی موارد ممکن است مجسمه ها و سازه هایی به شکل زمان روم باستان در آن مشاهده کنید. در معماری به نوع نمای این ساختمان ها یا بنا ها اصطلاحا نمای رومی می گویند. این نامگذاری به این دلیل است که در ساخت این نما از عناصر مشابه معماری نئوکلاسیک غربی استفاده شده است و تداعی کننده سازه های زمان روم و یونان باستان در ذهن می باشد. نمای رومی یک نمای الهام گرفته از سبک معماری روم باستان و یونان می باشد. اگر بخواهیم ویژگی های این نما را بگوییم به مواردی از قبیل قوس، ستون و دیوار اشاره می کنیم که هرکدام باید چه ویژگی هایی داشته باشند. در نمای رومی یا کلاسیک قوس ها باید به شکل گرد و عریض اجرا شوند تا بتوان جلوه ای که مد نظر است را پیاده سازی کرد. همچنین در طراحی و ساخت همین نما ستون ها باید به شیوه های دوریک، یونیک و قرنتی اجرا شوند و دیوارها نیز به صورت ستون های تزیینی طراحی و ساخته شوند. سبک های زیادی از معماری کلاسیک روم و یونان الهام گرفته اند و دچار تغییرات شده اند. یکی از این سبک های الهام گرفته شده، سبک نئو کلاسیک است که تحت تاثیر معماری کلاسیک قرار گرفته و باعث بازسازی و دگرگونی یونان در قرن ۲۰ شده است. امروزه به طور کلی به این نوع نماها که معمولا نمای ساختمان های مدرن قرار می گیرند، نمای رومی می گویند.

تاریخ پیدایش نمای رومی

برای آشنایی بیشتر با این نما خوب است که تاریخچه ای در مورد نحوه پیدایش این نما داشته باشیم و بدانیم که چگونه و چطور شکل گرفته است. رومی ها پیش از آشنایی با یونانی ها معبد داشتند و رسم های قدیمی و دیرینه ای در مورد چگونگی ساخت آنها داشتند. منازل رومیان برخلاف یونانی ها نقشه ثابت داشت که اگر بخواهیم آن را توصیف کنیم به این صورت بوده است :
نحوه ی ورود به خانه از طریق یک در بود که این در دقیقا وسط ضلع کوتاه خانه قرار داشت. همین موضوع اشاره به این داشت که خانه دارای یک محور مرکزی می باشد. در سقف دالان ورودی ای که به اتاق بزرگ یا اندرونی اصلی وارد می شدیک حفره مستطیلی قرارداشت که برای رد شدن نور در نظر گرفته شده بود. وقتی وارد اندرونی می شدی، روبروی دالان ورودی اتاق اصلی خانه که متعلق به آقای خانواده بود قرار داشت که این اتاق به تابلینوم معروف بود. بقیه ی اتاق های افراد دیگر نیز به صورت متقارن دورتادور اندرونی قرار می گرفت.

تغییر در این خانه ها هنگامی اتفاق افتاد که رومیان با یونانیان آشنا شدند و تحت تاثیر تمدن و هنر انعطاف پذیر آنها قرار گرفتند. البته این تغییر با توجه به اینکه رومیان بسیار سنت گرا بودند و علاقه ای به تغییر نداشتند خیلی هم راحت نبود. آنها دوست داشتند ظاهر و شکل خانه های خود را حفظ کنند اما دوست داشتند برخی از المان های یونانیان را نیز به خانه های خود اضافه کنند. تغییر رومیان این بود که قسمت جلوی خانه را مثل گذشته ساختند ولی قسمت پشتی خانه را به سبک یونانی ها ساختند و آن به این شکل بود که اتاق ها را به ترتیب خاصی دور آن چیدند.

اصول طراحی نمای رومی

پیاده سازی طرح نمای رومی دارای ظرافت هایی می باشد که باید آن ها را در مرحله طراحی و ساخت رعایت کرد. این نما دارای شاخص هایی می باشد که دانستن آنها باعث می شود حتی شخصی که هیچ درکی از معماری ندارد و هیچ کدام از المان های این دانش را نمی داند، بتواند بفهمد که کدام نما به سبک رومی طراحی شده است. ابتدا این موارد را به صورت کلی بیان می کنیم و سپس به تفصیل به توضیح هرکدام می پردازیم .

نشانه هایی که در ساخت نمای رومی باید استفاده شود عبارتند از :

• کتیبه های سنگی
• هلال ها
• مجسمه ها
• ستون های کوچک و بزرگ
• پاستون ها
• قرنیز های سنگی
• قاب پنجره

اصول طراحی و کاربرد کتیبه های سنگی در نمای رومی کلاسیک 

غارنشینان در زمان روم باستان سنگ نوشته هایی ( یا به اصطلاح خودشان سنگ نبشته ) را در بالای ورودی نصب میکردند و قرار می دادند. امروزه این کتیبه ها دارای قطعات پیش ساخته ای هستند که به صورت نمادین نوشته های رومی روی آن ها درج شده است و در ابعاد مختلف و در طرح و اندازه های مختلف موجود می باشند. نکته مهم مورد توجه این است که این کتیبه ها از مهمترین اصول طراحی نمای رومی می باشند و چون شکل و شمایل تاریخی دارند بر روی ذهنیت بیننده بسیار تاثیرگذار هستند.

اصول طراحی و کاربرد هلال ها در نمای رومی

در طراحی نمای رومی آن قسمت از نما را که به اشکال هندسی هستند و غالبا هم به صورت نیم دایره می باشند هلال می گویند. ساخت این جز از ساختمان نیاز به مصالحی دارد که منعطف باشد و بتوان آن را به شکل هلال ( نیم دایره) ساخت. اهمیت ساخت هلال آنجایی مشخص می شود که نمای ساختمان را از حالت عادی و یکنواخت بودن خارج می کنند و ابهت خاصی به ساختمان می بخشد. استفاده از این مورد در نمای رومی از اصول طراحی آن به حساب می آید.

اصول قرارگیری مجسمه در طراحی نمای رومی

در طراحی نمای رومی استفاده از مجسمه برای همه ی ساختمان ها و نما ها مناسب نیست و این مورد تنها در ساختمان هایی که کاربری خاصی دارند و برای موارد خاصی از جمله دانشگاه، بیمارستان، کتابخانه، درمانگاه و … هستند مورد استفاده قرار می گیرد. این مجسمه ها در برخی از اندازه ها به صورت استاندارد قراردارند که می توان آنها را به صورت آماده تهیه کرد.

اصول طراحی ستون ها در نمای رومی

اجرا طراحی و ساخت ستون ها در نمای رومی یکی از آن مواردی است که عظمت ساختمانی که دارای این نما می باشد را نشان می دهد. حتما برای شما هم پیش آمده که در ابتدای درب ورودی ساختمان هایی با این نما، ستون های بزرگی را مشاهده کنید که یک جلوه کاخ گونه به نمای ساختمان می دهند. ستون های کوچک نیز معمولا در قسمت تراس ساختمان با استفاده از ترکیب آن با هلالی ها مورد استفاده قرار می گیرد. نکته ی مورد توجه در مورد ساخت این ستون ها می باشد که آنها در محل پروژه ی ساختمانی ساخته نمی شوند و در کارگاه های پروژه ساخته می شود که به همین خاطر این ستون ها به قطعات پیش ساخته معروفند.

اصول طراحی پاستون ها، قرنیزها و قاب پنجره ها 

هر کدام از موارد ذکر شده دارای اصولی برای طراحی و اجرا دارند. مثلا قرنیز های سنگی که بیشتر در معماری داخلی کاربرد دارد و مورد استفاده قرار می گیرد در نمای رومی، بیرون از ساختمان نیز مورد استفاده قرار می گیرد. قرنیز هایی که برای نمای رومی مورد استفاده قرار می گیرند توسط دستگاه های cnc طراحی و مورد استفاده قرار می گیرند . هرچند همین قرنیز ها بیشتر برای افزودن زیبایی مورد استفاده قرار میگیرند و عدم استفاده از این ها نیز هیچ مشکلی ایجاد نمی کند.

پاستون ها و قاب پنجره ها نیز بر همان اصلی که هر کدام از اجزا و المان ها را طراحی و اجرا شده است، ساخته می شوند و هدف هر کدام از این اجزا این می باشد که در هماهنگی نهایی با یکدیگر بتوان خروجی زیبایی را برای نمای ساختمان به ارمغان آورد.

تفاوت اساسی نمای رومی سنگی با نمای رومی سیمانی 

برای ساخت نمای رومی از سنگ و سیمان استفاده می شود. ابتدا به این بپردازیم که تفاوت این نماها در چیست :

۱- کیفیت و ماندگاری :

در نظر گرفتن کیفیت و دوام و ماندگاری یکی از عوامل بسیار مهم می باشد که برای استفاده در این نماها باید در نظر گرفته شود . به عنوان مثال استفاده از سنگ مرمریت به علت رنگ پریدگی در برابر آفتاب یک گزینه ی نامناسب برای این نما می باشد. همینطور اگر بخواهیم از سیمان در این نما استفاده کنیم باید در نظر داشته باشیم که سیمان به عنوان یکی از مصالح ساختمانی، ترکیبی می باشد که دست ساز انسان ایت و به همین خاطر مقاومت سنگ های طبیعی را ندارد. علاوه بر این چون سیمان گرد و خاک را به خود جذب می کند به مرور باعث می شود که زیبایی اولیه خود را از دست بدهد.

۲- نگهداری و تعمیر :
ممکن است بعد از مدت ها نمای ساختمان شما دچار مشکلی شود و قسمتی از نما تخریب شود. اگر قسمتی از نمای سیمانی تخریب شود، تعمیر و بازسازی آن سخت تر از تعمیر نمای سنگی می باشد و تمیز کردن و شستشوی نمای سنگی نیز آسان تر از نمای سیمانی است.

۳-عایق بودن :

حفظ ساختمان در برابر عوامل مختلفی مانند گرما، رطوبت و … بسیار مهم است و این یکی از مواردی است که اهمیت نمای ساختمان را مشخص می کند. با توجه به اینکه سنگ، عایق بهتری نسبت به سیمان در برابر رطوبت و حرارت است، پس استفاده از آن مناسب تر از سیمان است.

۴-بررسی قیمت و مدت زمان اجرا :

همانطور که قابل پیش بینی است قیمت نمای رومی سیمانی از قیمت نمای رومی سنگی به مراتب کمتر می باشد که علت آن هم این است که قیمت هر متر مربع سنگ نما بیشتر از قیمت سیمان است. به همین خاطر خیلی از افراد از سیمان استفاده می کنند که هزینه ی کمتری برای نما پرداخت کنند. در مورد مدت زمان اجرا نیز  این نکته را باید مد نظر قرار داد که زمان صرف شده مستقیم بر هزینه ها تاثیرگذار می باشد و به همین خاطر باید مدت زمان را نیز به عنوان یکی از المان های مهم در نظر بگیریم. از المان های تاثیر گذار در مدت زمان پروسه ی پیاده سازی نما، به انتخاب نوع متریال هم می توان اشاره کرد که این موضوع خود را آنجایی نشان می دهد که نرم و انعطاف پذیر بودن سیمان باعث می شود شکل پذیری آن راحت باشد و به همین خاطر هم نیاز به زمان کمتری جهت اجرا دارد.

دلایل محبوبیت نمای رومی

با توجه به اینکه این نما در ایران طرفداران بسیاری پیدا کرده است به بررسی دلایل محبوبیت این نما می پردازیم :

1. مصالح موجود و در دسترس :
   نخستین گزینه ای که برای ساخت نمای رومی به ذهن می رسد و به کار می رود سنگ مرمر است که امروزه به دلیل قیمت بالا و وزن سنگین، استفاده از این سنگ در نما چندان رایج نیست. مورد دیگری که مناسب این کار می باشد سنگ تراورتتن است که از نظر قیمت از سنگ مرمر ارزانتر است و ظاهرش نیز نزدیک به سنگ مرمر است و یک جایگزین بسیار خوب برای سنگ مرمر است. البته از سنگ گرافیت نیز به عنوان یک گزینه دیگر این نما می توان استفاده کرد که البته در این نماها از ترکیب دو یا سه نوع سنگ استفاده می شود.
2. ویزگی های چشم نواز :
   داشتن ویژگی چشم نواز یکی دیگر از مواردی است که در این نوع نما به خاطر قرینگی و توازن به وجود می آید. همانطور که خودتان هم در ظاهر این نماها دیده اید، به خاطر وجود رنگ سفید و کرم که تقریبا در اکثر این نماها نمایش داده می شود این زیبایی ظاهری و چشم نواز بودن را چند برابر کرده است. همچنین وجود یک شکوه و عظمت ظاهری در این نوع از نماها نیز بر چشم نواز بودن آن افزوده است.
3. ظاهر شیک :
   با توجه به اینکه ساختمان در درجه اول از روی نمای آن مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرد، نما یک المان بسیار مهم تلقی می شود و اکثر افراد خواهان این هستند که ظاهر ساختمانشان یک ظاهر لاکچری و لوکس داشته باشد و چون نمای رومی یکی از این نوع نماها به حساب می آید و ظاهر مجلل و باشکوهی دارد، جز پرطرفدارترین نماها شده است.

همانطور که در شروع این مطلب هم به آن اشاره کردیم، دلیل محبوبیت  این نوع نما را در بررسی کردیم. با توجه به اینکه شکوه و عظمت این نوع از نما به دقت در طراحی و پیاده سازی جزییات می باشد، توجه به این نکاتی که گفته شد چه از منظر طراحی و ساخت و چه از منظر استفاده از مصالح ساختمانی از نکات قابل توجه می باشد و اهمیت دادن به آنها برای داشتن یک نمای زیبا بسیار حائز اهمیت است.

 

تهیه شده در واحد روابط عمومی شرکت سرمایه گذاری ساختمان گروه صنایع بهشهر